ŚWIATOWY TEATR ŚWIETLNY PRZY RYNKU NOWOMIEJSKIM (KALENDARIUM CODZIENNOŚCI - GRUDZIEŃ)

W grudniu 1909 roku teatr świetlny Welt Biograph (Światowy Biograf) przy Neustädtisches Markt, narożnik Gerechtestr. (ob. Rynek Nowomiejski, narożnik ul. Prostej), pod dyrekcją toruńskiego potentata kinematograficznego Maxa Müllera, oferował program zmieniany co 2-5 dni, z pokazami od ośmiu do dziesięciu filmów. Gatunki świetlnych obrazów opisywano wówczas jako zdjęcia z natury, sceny komiczne, dramaty, obrazy humorystyczne, a niebawem dodawano przymiotniki: wspaniałe zdjęcie z natury, wstrząsający dramat, nadzwyczaj komiczne, śmiech bez końca itp. 

 

Gazeta Toruńska, 5.01.1909.

 Thorner Presse, 31.12.1909.

W programie z 3 grudnia 1909 roku znalazły się: Stadnina w Algierze, Ciotka z Ameryki, Krzyż honorowy, Satyr z Szynwałdu, Karły kolibri, Pacyent z prowincji, W Helladzie, Co znalazł stary kawaler. Były też 2 obraz barwne (tj. kolorowane). 

11 grudnia pokazano obrazy: Podkowa, Sprzedane spodnie, Syn czarnoksiężnika, Porwanie Amandy, Przez dziecko, Herbata, Dobrze udana operacya, oraz obrazy ze śpiewem: Anegdoty żydowskie, Portyer i pokojówka.
 

Gwoli wyjaśnienia (w końcu nie każdy jest filmoznawcą): film kolorowany – nie mylić z kolorowym – to taśma kolorowana ręcznie za pomocą półprzezroczystych atramentów lub farb, nakładanych od strony emulsji. 

Pierwszy film kolorowany powstał w 1894 roku – to tylko jedno ujęcie, trwające kilkadziesiąt sekund, a jego kolorowanie  trwało kilka miesięcy. Pracę tę ułatwiło wprowadzenie lup o wielkiej skali powiększenia oraz ekstremalnie precyzyjnych pędzli. Wielką wadą tej techniki była niepowtarzalność. 

Pod koniec XIX w. zaczęto stosować szablon do kolorowania. Z 1905 roku pochodzi znaczący patent francuskiej firmy Pathé, która stała się w tej branży bezkonkurencyjna (system Pathéchrome, 1908). Tylko w Stanach Zjednoczonych ta technika nie zyskała popularności. Kolorowanie z szablonem często łączono z innymi technikami, np. z monochromatycznym barwieniem całej taśmy, co było popularne zwłaszcza od lat 20. XX w. 

Od 1910 roku Eastman Kodak produkował już fabrycznie kolorowane taśmy; każdy kolor odpowiadał nastrojowi scen: bursztynowy, sepia, żółty – to sceny w świetle dziennym, czerwony – dynamiczna akcja, niebiesko-zielony – tajemniczość, niebieski – noc. 

Kres fabrycznie kolorowanym taśmom położył film dźwiękowy, bowiem cała kopia była naświetlana w ciągłości (dla jakości dźwięku), a nie klejona z fragmentów, jak wcześniej. 

 

Z mojej najnowszej książki 

 „TORUŃSKIE TEATRY ŚWIETLNE, CZYLI KINA, WYTWÓRCZOŚĆ FILMOWA

I MIEJSCOWE GWIAZDY 1896-1939. 

O kulturze czasu wolnego dawnych torunian”)