Na początku lutego Szymon Spandowski
pisał (jak zwykle ciekawie) o pierwszej w Toruniu restauracji automatycznej, a na dodatek będącej elementem
Kaiser-„sieciówki” (jak dziś byśmy ją nazwali). Artykuł został zilustrowany kapitalną
pocztówką ze zbioru Piotra Kożurno, ukazującą wnętrze Kaiser-Automat. Można to zdjęcie obejrzeć, podobnie jak wiele innych ciekawych torunianów (i nie tylko), w Bibliotece Kolekcji Prywatnych.
Tu nie ilustracje, ale kilka wycinków z niemieckiej prasy - o asortymencie oferowanym w Kaiser-Automat, o atrakcjach dodatkowych tamże: elektrycznym pianinie, pokoju bilardowym.
 |
| Thorner Presse, 13.01.1906 |
 |
| Thorner Presse, 13.04.1906 |
 |
| Thorner Presse, 19.12.1907 |
 |
| Thorner Presse, 18.06.1910 |
 |
| Thorner Presse, 13.03.1907 |
Warto dodać, że elektryczna restauracja Kaiser-Automat, choć już pod inną nazwą – Automat, funkcjonowała także po powrocie Torunia do Macierzy (na pewno jeszcze na początku lat 20., co najmniej do 1923 roku).
 |
| Thorner Zeitung, 23.04.1922. Charakterystyczny dopisek z polską nazwą ulicy (to już rok 1922). |
W 1932 roku, w księdze adresowej Torunia, lokal figuruje w spisie ogólnym (na początku) jako Automat, ale dalej pod tym adresem wymieniona jest kawiarnia i cukiernia pod nazwą Udziałowa, należąca do Antoniego Stawskiego. W księdze adresowej z 1936 roku pod adresem ul. Szeroka 6 figuruje lokal Bałtyk, tego samego właściciela.
 |
| za: www.celwpodrozy.pl |
Tu powojenna dygresja – nie tylko najstarsi torunianie
pamiętają, że w czasach PRL-u w tej kamienicy ulokowano pokazowy sklep z
artykułami dla dzieci. Wnętrze Domu Dziecka otrzymało dekorację malarską i płaskorzeźbioną
(wnętrze i elewacje) – ta druga, we wnętrzu, została zniszczona w 2014 roku. Dzięki interwencji Cezarego Lisowskiego i społecznej reakcji miłośników zabytków ta dewastacja nie dosięgła malowidła. Płaskorzeźby zaraz po skuciu zostały... odtworzone – bez komentarza.
 |
| za: httpswww.tumblr.comsearchp%C5%82askorze%C5% BAba- tumblr_n6r2olQBi61txkwtuo1_500 |
Oprócz lokalu przy Breitestr. /
Szerokiej 6 był jeszcze jeden Automat, o czym Szymon Spandowski wspomniał, ale już bez
podawania szczegółów. Postanowiłam więc ten wątek poszerzyć na tyle, na ile
pozwalają mi zgromadzone drobiazgi ze starych niemieckich gazet.
Odnalezione przeze mnie informacje o
Rathaus-Automat są skromne, ale istotne o tyle, że pozwalają określić
lokalizację tej restauracji, kolejnej typu „automat”, i przybliżony (choć
zapewne niepełny) czas jej funkcjonowania. Rathaus-Automat zapraszał torunian
do lokalu w kamienicy na rogu Rynku Staromiejskiego i Culmerstr. (ob. ul.
Chełmińska 2), co najmniej od grudnia 1910 roku do marca 1914 roku.
 |
| Skoro ul. Chełmińska 2, to tutaj rezydował Rathaus-Automat początku XX w. ..., za: www.fotopolska.pl |
 |
| ...a tak wyglądał ten lokal w okresie międzywojennym, za: www.fotopolska.pl |
Mam nadzieję, że tę szczątkową wiedzę uda się poszerzyć :-) , może z pomocą Państwa?
 |
| Thorner Presse, 10.12.1910 |
 |
| Thorner Presse, 25.12.1910 |
 |
| Thorner Presse, 22.01.1911 |
W grudniu 1910 roku restauracja
zachwalała obfitą kartę dań, bogaty wybór mocniejszych trunków. W kolejnych
reklamach polecano: kawę, herbatę, bulion, ciasta i torty, kanapki, piwa, wina,
likiery, zupy; kuchnia na zimno i na gorąco – wszystko oczywiście w przystępnych
cenach.
 |
| Thorner Presse, 21.10.1913 |
 |
| Thorner Presse, 30.01.1914 |
Z reklamy prasowej ze stycznia 1914 roku dowiadujemy się, że właścicielem lokalu, funkcjonującego na parterze i piętrze domu przy Culmerstr. 2, był Robert Küssner, wcześniej prowadzący przez wiele lat podobny interes w Bydgoszczy. Küssner polecał swój przybytek jako restaurację familijną.
CDN.
Kasiu, ja przez Ciebie nie sprzątam, nie gotuję, zaniedbuję dom, bo nic innego nie robię, tylko czytam o starym Toruniu. Oj, oj ;)
OdpowiedzUsuńzawsze można wyrwać kable internetowe :-) , ale tal w ogóle to miło, dzięki!
OdpowiedzUsuń