PODGÓRZ SPRZED LAT: Z ŻYCIA CYWILÓW I WOJSKOWYCH

Podgórzanie, piasczanie, stawczanie, rudaczanie – wystawa PODGÓRZ SPRZED LAT: Z ŻYCIA CYWILÓW I WOJSKOWYCH jest specjalnie dla Was! Choć i torunianie, czyli ci „z miasta”, mile widziani, jak każdy zainteresowany historią w odniesieniu do naszej miejscowej społeczności.

Herb Podgórza z dokumentu z pocz. XX w.
Archiwum Państwowe w Toruniu

Kontynuujemy „zbiorową histerię” dotyczącą zabytków lewobrzeża 😊, zapoczątkowaną podczas konferencji ZABYTKI LEWOBRZEŻNEGO TORUNIA. A wszystko to w ramach historii / histerii trwającej już czas jakiś, czyli cyklu spotkań i książek ZABYTKI TORUŃSKIE MŁODSZEGO POKOLENIA. Książek mamy już trójcę! „Lewobrzeżna” będzie czwarta (maj 2017 roku).

Cykl ten, mający na celu przede wszystkim uwrażliwienie na wartości dziedzictwa kulturowego, skierowany jest do szerokiego grona miłośników przeszłości, niekoniecznie najdawniejszej, w wymiarze lokalnym. Jednym z adresatów naszych działań są pasjonaci fotografii i Torunia – w koniunkcji 😊 – skupieni w Stowarzyszeniu Toruńskie Spacery Fotograficzne, którzy przed każdą konferencją odbywają spacer z jej tematyką związany. Fotograficzne dzieła prezentujemy, tradycyjnie już, podczas spotkań, a wybrane prace są publikowane.

Już sam tytuł posta może nastręczać problemy znaczeniowe, bo w tytule wystawy PODGÓRZ, a inwokacja skierowana do grupy znacznie szerszej niż podgórzanie. Dziś na całe lewobrzeże potocznie mówi się: Podgórz (może z wyjątkiem Rudaka). Rzetelność historyczna nakazuje przypomnieć, że z Podgórzem sprawa wygląda tak: było miasto Podgórz (prawa miejskie od 1611 roku), były wsie i osady: Glinki, Kluczyki, Majdany, Piaski, Rudak, Stawki. Podgórz stopniowo wchłaniał sąsiadów, a ostatecznie Podgórz został „łyknięty” – przez sąsiada zza Wisły (1938). 

Tak zwana "dudniąca" pocztówka z poligonu.
Skąd nazwa? = wyjaśnienie na wystawie.
Archiwum Państwowe w Toruniu

Impulsem dla przygotowania archiwalno-wspomnieniowo-wizualnej wycieczki do Podgórza sprzed lat jest idea wspomnianego cyklu spotkań ZABYTKI TORUŃSKIE MŁODSZEGO POKOLENIA.

Trawestacja barwna dawnego życia w poligonowym miasteczku,
fragment pocztówki
ze zbiorów Archiwum Państwowego w Toruniu.

Z licznych wątków z dziejów Podgórza city 😊 (na wystawie ograniczamy się do miasta Podgórz) wybrano kilka, m.in. zagadkę dotyczącą siedziby lokalnej władzy (gdzie urzędowała przed przeprowadzką do reprezentacyjnego ratusza, wzniesionego w 1907 roku?), temat zakładów infrastruktury (gazownia i wodociągi), lokalnych potentatów: poligonu artyleryjskiego – swego rodzaju wojskowego „miasta w mieście” oraz słynnego browaru, szkół (tu nowe informacje! = tematy do rozwinięcia). Są wątki: „miejsca i ludzie”, dotyczący rozrywek dawnych podgórzan.

Król podgórskiego
bractwa kurkowego (zał. 1927).
Jak się okazało - Józef Nowak, sekretarz miejski Podgórza
(rozstrzelany w Barbarce w 1939 roku).
Fotografia z tzw. skarbu w suficie,
Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu.

Ciekawe są plany miasta – miasta Podgórz, które na dawnych mapach Torunia pojawia się rzadko z oczywistych powodów (przyłączone w 1938 roku), a jeśli tak, to głównie ze względu na „przedmiejski” dworzec Toruń Główny. W okresie międzywojennym przez czas jakiś zwano go Toruń… Przedmieście. Czyli po prostu: CZEGO NIE WIESZ O PODGÓRZU, A POWINNAŚ / POWINIENEŚ.  

Kto zechce spełnić tę POWINNOŚĆ 😊 = dowiedzieć się więcej niż pokazują archiwalne plany, dokumenty i pocztówki, może zechce przyjść na wernisaż i / lub na spotkanie przy wystawie – zapraszam! (szczegóły niżej). Wówczas tę archiwalną wycieczkę uzupełnię opowieścią o Podgórzu i podgórzanach sprzed lat.

Może zechcecie Państwo przy okazji 

podzielić się wspomnieniami, starymi fotografiami?

Wernisaż: 7 XII 2016, godz. 17.00, 

Archiwum Państwowe, pl. Rapackiego 4

wstęp wolny

Ekspozycja czynna do 5 I 2017 

Spotkania przy wystawie:

12 XII 2016, godz. 17.00

14 XII 2016, godz. 12.00

wstęp wolny

Organizatorzy 4. edycji cyklu ZABYTKI TORUŃSKIE MŁODSZEGO POKOLENIA (konferencja 26 XI 2016 oraz ekspozycja 7 XI 2016 – 5 I 2017):

Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki

oraz

Archiwum Państwowe w Toruniu

Centrum Dialogu – Biblioteka Diecezjalna

WBP Książnica Kopernikańska

Koncepcja wystawy: Katarzyna Kluczwajd we współpracy z Archiwum Państwowym

Oprac. graf. plansz do wystawy: Michał Pszczółkowski

Proj. graf. druków konferencji: Kamil Snochowski