Znana hala (jak w dowcipie: – Masz pozdrowienia
od Hali! – Od
jakiej Hali? – Balonowej!
😃) nazywana balonową, ostatecznie
stała się halą sterowcową, więc najpełniejsza jej nazwa to hala aeronautyczna. Czy
goście naszej wielkiej hali sportowo-widowiskowej Arena wzniesionej w tym (mniej więcej)
miejscu mają świadomość jej poprzedniczki?
Hala aeronautyczna obok pagórków
zwanych Górami Piekarskimi i Górą Wisielców, przy Zeppelinstrasse, była jedną z
dwóch budowli tego rodzaju w Twierdzy Toruń. Druga hala balonowa znajdowała się w Podgórzu, w pobliżu Fortu
XII. Toruń był jednym z trzech miast na terenach polskich z takimi obiektami,
obok Poznania i Legionowa.
Hala przy
dzisiejszej ul. Balonowej, wzniesiona została dla balonów obserwacyjnych średniej
wielkości, w latach 1909-1911. Była to wielka, stalowa konstrukcja szkieletowa, o wysokości ponad 20
m i wymiarach 101 x 25 m, z lądowiskiem dla balonów obok. Te cenne archiwalne
fotografie pochodzą z rodzinnego albumu Ilony Słojewskiej, udostępniam je
dzięki uprzejmości Właścicielki – dziękuję! (więcej tutaj).
Po powrocie Torunia do Macierzy stacjonował tu 3. Batalion Areonautyczny, wkrótce zaczęła pracę przeniesiona z Poznania Oficerska Szkoła Aeronautyczna (1921-1924), Szkoła Podchorążych Rezerwy Wojsk Balonowych (1927-1939, od 1933 roku jako Szkoła Podchorążych Rezerwy Balonów). Do pustej hali przywieziono pierwszy polski sterowiec (1922), pochodzący z francuskiego demobilu, który pod nazwą Lech (dł. 50 m, średn. 12 m) służył wojakom do 1928 roku.
 |
| Pierwszy pomnik baloniarzy, w pobliżu hali (zanim wzniesiono ten okazały w Parku). |
Przy hali aeronautycznej odbywały się balonowe zawody i konkursy, chętnie obserwowane przez torunian. To tutaj został ulokowany pierwszy pomnik żołnierzy 1. Batalionu Balonowego poległych w latach 1918-1920. Dopiero w 1937 roku powstała jego druga, okazała wersja, ustawiona w eksponowanym i powszechnie dostępnym miejscu – w Parku Miejskim, na terasie schodowej prowadzącej w kierunku Martwej Wisły. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się okazała altana, zwana pawilonem Tilka od nazwiska jej fundatora, znanego miejscowego przedsiębiorcy branży żelaznej.
Hala została zdemontowana w latach 50. XX w. i wywieziona. Dokąd? Czy do Łodzi, na kryte lodowisko Bombonierka? Czy do Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi, Hali Ludowej we Wrocławiu (?).
W ramach zachęty do lektury przygotowywanej książki
pt. TORUŃ, KTÓREGO NIE MA
Do Łodzi
OdpowiedzUsuń