INFRASTRUKTURA PODGÓRZA (SERIA PODGÓRZ)

Podgórz przed przyłączeniem do Torunia (1938) był samowystarczalny w dziedzinie infrastruktury. Na początku XX w. wybudowano na Kluczykach stację wodociągów i zakład gazowniczy ze zbiornikiem (1908).

Archiwum Państwowe w Toruniu.

W pracach dotyczących tych zakładów w 1930 roku uczestniczyła m.in. Fabryka Konstrukcji Żelaza Przemysław Winiarski, „z miasta” oczywiście. Kapitalny jest nagłówek papieru firmowego, z panoramą Torunia w tle, co nieco fantastyczną (ale z rozpoznawalnymi elementami) + mocno fantastyczną wizją zabudowań zakładu Winiarskiego.

Wcześniej w Kluczykach były młyn wodny, staw i struga, ogród wycieczkowy – w 2. połowie XIX w. miejsce rekreacji dla torunian. Po wybudowaniu linii kolejowej do Bydgoszczy (1861) ulokowano tam przystanek kolei żelaznej. Jeszcze a propos Kluczyków – natknęłam się też na plan ze szkołą ulokowaną w narożniku ulic Poznańskiej i Kluczyki (niezrealizowany).

Torunian i podgórzan dzieliła i łączyła Wisła – przeprawom służył most kolejowo-drogowy (1870-1873) oraz różne jednostki pływające. W latach 20. XX w. podejmowano próby z komunikacją autobusową na lewobrzeże, jednak na krótko:
--- 1924 – między dworcami: Toruń Miasto – Toruń Główny, 

--- w 1926 roku Podgórz Rynek – dworzec Miasto (Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn Bracia Cierpiałkowscy).

Fot. ze zbioru Marii Błęckiej.

Wraz z oddaniem do użytku nowego mostu drogowego (1934) uruchomiono linię tramwajową na dworzec Główny, a po obu stronach mostu ustawiono nowoczesne wiaty przystankowe (proj. inż. arch. Zbigniewa Wahla).

CZY WIESZ, ŻE?

W Podgórzu w latach osiemdziesiątych XIX w. myślano o wybudowaniu szpitala? Na jednym z planów tzw. starej szkoły (ul. Poznańska 127) zaznaczono teren dla budynku lecznicy.

To, według mojej wiedzy, pierwsza informacja o tego rodzaju placówce w Podgórzu. Czy po idei samej i planach nastąpił etap projektowania budynku? Dlaczego szpital nie powstał? Pewnie z powodów, jak zawsze – zabrakło pieniędzy…

Na Podgórz mogły jeździć trolejbusy – otwarcie linii rozważano w momencie oddania do użytku nowego mostu drogowego. Ostatecznie wybrano tramwaje (zwane kiedyś „koleją elektryczną”).

W oficynie domu Fabryki Wód Mineralnych i Rozlewni Piwa Jan Serafin (ul. Poznańska 97, budynek niezachowany), podczas okupacji hitlerowskiej mieszkała rodzina Zakrzewskich – z młodym Tadeuszem, później zasłużonym podgórzaninem i torunianinem. 
(Tu impresja na temat miejsca PO tym budynku.)