SPRAWSTWO DZIEJOWE – Z MOIM UDZIAŁEM!

Nie-sa-mo-wi-tą wiadomość dostałam od Piotra Bireckiego – rzecz dotyczy tytułowego „sprawstwa dziejowego”, w którym mam swój udział. Ależ mam satysfakcję! Jak zawsze, kiedy fakty biorą górę nad manipulacją, kiedy prawda tryumfuje (a nie są to okazje zbyt częste…). Tym bardziej, że tym razem to Prawda w Wielkim Wymiarze, bo rzecz dotyczy Adolfa Schwammbergera, a konkretnie jego prawdziwego oblicza i aktywności w Toruniu w okresie II wojny światowej.  

Dawno, dawno temu, jeszcze w muzealnych czasach, pracowałam nad tematem utraconych i zagrabionych muzealiów i zabytków toruńskich. Opracowanie to przepadło w dyrektorskim śmietniku, choć dziś Muzeum do tematu strat wojennych powraca, w ramach „odgórnego trendu”. Krótko później Piotr Birecki pracował nad monografią sztuki Torunia w okresie okupacji, więc ze względu na zbieżność problematyki rozmawialiśmy o faktach, obiektach i szczegółach. To wówczas – oburzona historycznym przekłamaniem – prosiłam i molestowałam Piotra o ingerencję w internetowe hasło Wiki dotyczące Schwammbergera (prosiłam, bo mój niemiecki zbyt kiepski…). Piotr zainteresował się tematem, uruchomił niemieckie kontakty i dziś JEST EFEKT!
Hasło FürthWiki zostało poprawione i zasadniczo zmienione przez środowisko regionalistów z Fürth, rodzinnego miasta Schwammbergera. Tekst nie przedstawia go już jako świetnego historyka, archiwistę i regionalistę o dużych zasługach; jest też Schwammberger z czasu II wojny światowej – kat zabytków toruńskich. Co ciekawe, hasło uzupełniono o wojenne zdjęcia z Torunia, wśród których jest - uwaga! - kadr z opisanymi przeze mnie niedawno drzwiami intarsjowanymi z krzyżacko-germańsko-hitlerowską historią miasta. Prawda historyczna zyskała głos. To ważne.

za: https://www.fuerthwiki.de/wiki/index.php/Adolf_Schwammberger
(fotografia w zbiorach Archiwum Państwowego w Toruniu)

To nie koniec. Piotr powiedział o inicjatywie społeczności Fürth = to zmiana nazwy ulicy, której patronuje wspomniany „bohater”. Można powiedzieć: łał! Ale na jeszcze większe ŁAŁ! zasługuje fakt, że jedna ulica w Fürth ma otrzymać nazwę... TORUŃSKA! Niesamowite. I ważne dla budowania Prawdziwej Pamięci o faktach z czasów II wojny.
Wspaniałe jest to, że upomnienie się o Prawdę wywołało taką reakcję. Piotrze, dziękuję za działanie! Fürthowianie, dziękuję za SZACUNEK DLA FAKTÓW!

Cała ta sytuacja to dowód, że metodyczna PRACA, konsekwencja i zaangażowanie dają efekty. Przynajmniej czasami. Że historie buduje się z elementów, jak puzzle – chciałam powiedzieć, ale nie, nawet nie. Buduje się ją z najkruchszych nawet mikro drobinek – skrupulatnie odkrywanych, gromadzonych i kojarzonych. To ogromna satysfakcja, że mam w tym procesie swój (mikro)udział. 

Często zadaję sobie pytanie, 

nie tylko jako historyczka, ale i jako zwykły człowiek, 

czy mamy wpływ na historię i jej postrzeganie. 

To jedna z odpowiedzi.