STOLARSKO-DRZWIOWE WOJENNE ODKRYCIE

Najbardziej oryginalny "gryzd",
jaki spotkałam w Archiwum 😏

Praca w archiwum ma to do siebie, że czasem przynosi niespodzianki – miło, gdy są miłe 😊. Niespodzianek warunkiem niezbędnym jest dobra pamięć (detali) i odpowiednia / rozległa wiedza, żeby każda, najbardziej nawet drobiazgowa informacja „miała się gdzie przyczepić”.

Archiwum Państwowe w Toruniu

Przy okazji innych poszukiwań znalazłam info o stolarzu, który w 1942 roku wykonał skrzydła-zamknięcie do dwóch okien (szer. ok. 2,5 m, wys. 3,6 m) do kawiarni Dworu Artusa, według rysunku prof. Döllgasta (wówczas nastąpiła zmiana wystroju lokalu). To Albert Müller i jego zakład stolarstwa artystycznego (Kunsttischlerei), Lipsk, Elisenstrasse 42.

Omawiane drzwi na okładce;
fotografia archiwalna w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu
(drzwi niezachowane).

Müller zainteresował mnie wcześniej ze względu na inne dzieło – dwuskrzydłowe drzwi intarsjowane do sali posiedzeń (Sitzungsaales im Stadthause), o ciekawej ikonografii. Drzwi te określano – błędnie – jako związane z Ratuszem, a faktycznie były przeznaczone do gmachu niemieckiego "ratusza", urządzonego przez okupantów w gmachu d. Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego (ob. Urząd Marszałkowski). Wspomina o drzwiach Piotr Birecki w książce o sztuce Torunia w okresie okupacji (s. 48, il. 26.)

Zabytek ten znamy dzięki archiwalnym fotografiom w zbiorach Muzeum Okręgowego (publikacja /wysoko/ płatna!, więc sorki...) oraz zdjęciu z kolekcji Biblioteki Uniwersyteckiej (genialne zbiory działu Dokumenty Życia Społecznego), ale tu tylko stanowią tło. Zainteresowanych szczegółami dekoracji odsyłam do mojej książ(ecz)ki „Krzyżacka ORBIta”, z cyklu „Toruń SPACErkiem” – tam obrazek (po uiszczeniu opłaty w Muzeum).

Ze zbioru Biblioteki Uniwersyteckiej:
ślubowanie radnych miejskich w 1945 roku.
Niżej fragment, ale czytelność detali kiepska...

Sceny figuralne przedstawiają: 

1/ Krzyżaków przybywających Wisłą w roku 1231,  

2/ mieszczan na nabrzeżu portowym ze statkami w tle,  

3/ postać Mikołaja Kopernika,  

4/ bogato odzianych torunian na tle kamienicy, 

5/ odparcie szwedzkiego ataku na Toruń w 1629 roku = ostrzał z murów miejskich podczas wojny polsko-szwedzkiej (1626-1629),

6/ przełomową dla Niemców datę „1793”, związaną z powrotem miasta do niemieckich korzeni,  

7/ hitlerowskich żołnierzy witanych kwiatami w 1939 roku, 

8/ nazistowską młodzież przy pracy w 1940 roku.

Drzwi o niemiecko-narodowej, nacjonalistycznej ikonografii (dzieje miasta od jego lokacji w 1231 roku do okresu współczesnego, tj. II wojny światowej) zaprojektował Willy Lütcke (1905 Gdańsk – 1982 Szczecinek), znany grafik, malarz i rzeźbiarz, wykonał w 1941 roku wspomniany Albert Müller, wówczas mający siedzibę w Lipsku przy Sophienstrasse 25. Autorem fotografii jest Kurt Grimm (1942).