SPASIAŁY TORUŃ - KIEDYŚ

Było: PIES A SPRAWA TORUŃSKA, także ZATWÓR... - PSIE PROBLEMY. Wracam do wiecznie aktualnego wątku SPSIAŁY TORUŃ :-) Spsiały wyłącznie w znaczeniu z psami związanym, nie tym ogólnie pejoratywnym...

Reklama z Thorner Presse, 1893.

"Psie światy" to z jednej strony wymogi, przepisy i restrykcje – w stosunku do właścicieli, z drugiej – atrakcje i wyczyn: psie wyścigi oraz pokazy psich piękności: od tych cyrkowych po profesjonalne wystawy czworonogów. Specjalizowane cyrki – małp, psów lub obu tych gatunków łącznie, bawiły torunian od lat 70. XIX w. do początku XX w. Cyrk psów i małp Eduarda Schustera bywał w mieście u schyłku XIX w. wielokrotnie. W 1902 roku odwiedziła Toruń wielka menażeria Th.[eodora] Fischera oraz  światowy teatr „uczonych” psów i kotów. Występował m.in. cudowny pies zwany „profesorem Weissem”...

Psie wyścigi organizowano w pruskim Toruniu zwykle podczas świąt ludowych, imprez plenerowych, obok koncertów, tomboli, tj. loterii z nagrodami, zabaw dla dzieci. W maju 1889 roku podczas zabawy na Zieleńcu, zorganizowanej przez Fecht Verein (Towarzystwo Szermiercze), psy ścigały się na torze długości 180 m, szerokości 8 m, w trzech kategoriach: psów małych, średnich i dużych. Zapisy chętnych przyjmowano w Viktoria Hotel (ul. Żeglarska 15). 

Ma toruński „psi wątek” nawet swoją historię… filmową. W 1912 roku lokalny potentat kinowo-filmowy Max Müller nakręcił obraz pt. „Schule für Polizeihunden in Graudenz” („Szkoła dla psów policyjnych w Grudziądzu”). To jeden z najstarszych filmów zrealizowanych w Toruniu.

Rasowe psy podlegały ocenom podczas pokazów organizowanych przez Klub Kynologów, m.in. w 1936 roku (tu katalog wystawy). Prezesem Klubu, który w 1938 roku wszedł w skład nowo utworzonego, ogólnopolskiego Związku Kynologicznego,  był powiatowy lekarz weterynarii dr Eugeniusz Schwartz (trudnił się też tresurą psów). Zwiedzającym pokaz „nie dozwala się psów wystawionych dotykać, drażnić lub karmić, oraz przyprowadzać psów obcych.” Główną nagrodę stanowiły medale Polskiego Związku Hodowców Psów Rasowych  w Warszawie, były nagrody Prezydenta Torunia – dla psów zamiejscowych, a także te ufundowane przez miejscowych przedsiębiorców: magazyn wyrobów skórzanych, podróżnych i siodlarskich F. Wegner i Nast. (ul. Królowej Jadwigi 20), oferujący m.in. psie akcesoria (przednie kagańce, obroże, batogi, smycze i szorki), meblarską firmę Bracia Tews (ul. Mostowa 30).
Wśród wystawców byli znani torunianie, m.in. Waleria Szwenkgrubowa, Pryliński (buty), Paweł Billert (loteria), wspomnani jako fundatorzy nagród bracia Tews, Przemysław Winiarski (metaloplastyka), Ksenia Gałdyńska (Gałdyński – drogeria i fotografia). 

Magda Waliszewska, Toruńskie Spacery Fotograficzne
(zob. m.in. tutaj :-) )
To Podgórz, ul. Drzymały,
z nieistniejącymi już murowanymi barakami
dawnego miasteczka poligonowego,
w czasach PRL-u mieszczącymi bazę PKS.

Piękne czy szpetne, szczekające czy nie, zawsze stwarzały psy w mieście ten sam problem. Aktualny do dziś. Problem kup… Skuteczność służb oczyszczania miasta prasa punktowała w i czasach pruskich i po 1920 roku. Podobnie jak skuteczność w egzekwowaniu od właścicieli czworonogów ich powinności. W okresie międzywojennym przepisy wymagały, aby obroża psa miała tabliczkę z danymi właściciela lub znaczek podatkowy, pod karą grzywny do 150 zł lub aresztu. Mało kto tym się przejmował, a tym bardziej pieski...

Może jedyny sposób to: Pokochaj psią kupę…? Tak brzmiał tytuł (kontrowersyjnej) kampanii edukacyjnej władz miasta (2010), z piosenką, ulotkami, plakatem przedstawiającym serce z… psiej kupy. Policzono, że jest w mieście ponad 15 tysięcy psów, które miesięcznie zostawiają na ulicach około... 200 ton odchodów, a ich sprzątania kosztuje rocznie około 300 tys. zł. Cóż, zmiana nawyków musi potrwać. Ostatnia edu-akcja to OdKUPmy Toruń (2015). Do edukowania dorosłych (?) właścicieli czworonogów dołączyły… dzieciaki – autorzy tabliczek z wymownymi tekstami, m.in. Przyjacielu, nawaliłem. Pomożesz?

Lena Płoszaj,za: Gazeta Wyborcza, http://torun.wyborcza.pl/torun/56,35576,18539094,lena-ploszaj-sp-nr-7,,4.html

Tola Trager,
za: Gazeta Wyborcza, http://torun.wyborcza.pl/torun/56,35576,18539094,tola-trager-sp-nr-10,,2.html