SAMOTNOŚĆ W (NIE)WIELKIM MIEŚCIE – FIGURA ŚWIĘTA OSACZONA

Modernizacja, rozbudowa / przebudowa, modna rewitalizacja – te słowa mają wydźwięk i konotacje pozytywne, kojarzą się z rozwojem, zmianą na lepsze. Ale też zwykle niosą z sobą koszty – różnej klasy i różnej skali. Stare odchodzi, jest marginalizowane, traci na urodzie, znika – czasem szkoda…

Taka mnie naszła refleksja w drodze modernizowaną ul. Łódzką, związana z figurą Chrystusa ze Stawek: małomiasteczkowa zielona przestrzeń zmieniła się w wielkomiejską, betonową ciasnotę. Chrystus znalazł się na wyciętej z przestrzeni / wyjętej z kontekstu wyspie, został wyalienowany – dosłownie i w przenośni. Jedyny teraz kontakt ze światem stanowią zakazy i nakazy…

To samo miejsce latem 2016 roku.

Figura ufundowana została w 1930 roku przez mieszkańców Stawek.

Warto wspomnieć o kilku okolicznych figurach / Bożych Mękach z okresu dwudziestolecia międzywojennego (dane z dokumentów w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie). Czy przetrwały do dziś?   

-- 1926 Nowa Wieś Wielka – figura Matki Boskiej, z inicjatywy zawiadowcy stacji Stanisława Kędziory (ten sam stawia później figurę w Stawkach). Odbudowana.  

-- 1926 Brzoza – Boża Męka, wystawia ją gospodarz Michał Duszek. 

-- 1928 Otłoczyn – figura Matki Boskiej; w Archiwum zachował się nawet tekst przemówienia proboszcza z okazji tej uroczystości. 

-- 1928 Mała Nieszawka (na dawnym terenie Szeczmańskich) – figura św. Józefa. 

-- 1929 Stawki – sołtys Stawek B. Falkowski zwraca się do bp. Antoniego Laubitza z prośbą o zgodę na postawienie Bożej Męki. 

-- 1930 Stawki – Augustyn Kurka, naczelnik OSP, przewodniczący komitetu budowy, pisze do bp. Laubitza o zgodę na postawienie Bożej Męki w Stawkach. Uzasadnia, że gmina liczy około tysiąca dusz, dawniej byli to głównie protestanci, ale teraz tylko 7 familii niemieckich zostało. Po perypetiach z nie dość dobrym projektem, ostatecznie dekret o zatwierdzeniu figury biskup wydał 17 maja 1930. 

-- 1931 Stawki – rok później, 16 maja 1931 roku wspomniany wyżej kolejarz Stanisław Kędziora zamierza postawić figurę Najświętszej Marii Panny – na terenie przed swoim domem. Czyżby kolejna w Stawkach?

Jeszcze przypomnienie co prawda nie figury czy Bożej Męki, ale krzyża – w lipcu 1937 roku Klub Wioślarski zwrócił się do proboszcza w Podgórzu z prośbą o zgodę na ustawienie na przystani po lewej stronie Wisły krzyża z brzozy. Poświęcenie krzyża miało nastąpić 15 sierpnia. 

 

Wszystko to marginalia poszukiwań podgórskiego św. Walentego w wersji figury przydrożnej,
w czasach pruskich zwanych "Bozamenka"...