TORUŃSKA ARCHITEKTURA SAKRALNA PO 1945 ROKU = młodsze pokolenie 6.

KIEDY?

25 listopada, od godz. 10.00 

GDZIE?

W gościnnej Bibliotece Diecezjalnej, pl. ks. Frelichowskiego 1

CO?

JUŻ SZÓSTA edycja konferencji  

ZABYTKI TORUŃSKIE MŁODSZEGO POKOLENIA

(ale mamy tempo!)

pt. ARCHITEKTURA SAKRALNA PO 1945 ROKU 
 

Tym razem poświęcona naprawdę „(naj)młodszym pokoleniu” – architekturze sakralnej obecnej w przestrzeni miasta od lat zaledwie kilkunastu, kilkudziesięciu. Cezura 1945 roku określa głównie uwarunkowania epoki – ideologiczne, kulturowe, a bodaj na końcu – stylowe.

O CZYM I KTO? - wprowadzenie

Jakie są nasze powojenne kościoły? Jak możliwy był rozwój architektury sakralnej w świeckim państwie? – zastanawia się krytyczka architektury Anna Cymer. Tak pisze o warszawskich realizacjach: Hangary dla samolotów, statki kosmiczne, fabryczne magazyny, betonowe bunkry – z takimi określeniami można się zetknąć w kontekście powojennej architektury sakralnej. Choć nie wszystkie zbudowane po 1945 roku kościoły są udane, panująca o nich zła opinia nie jest zasłużona^.

Ideologiczny „klimat” w omawianym okresie sprawił, że wznoszenie kościoła było najbardziej społecznym rodzajem budowy w Polsce. Gromadzenie środków, zarządzanie talentami, organizacja budowy – prawdziwe know-how dla crowdfundingu albo konsultacji społecznych, jak pisze Kuba Snopek, jeden z autorów projektu ARCHITEKTURA VII DNIA, zawierającego informacje o wszystkich powojennych kościołach w Polsce, w liczbie 3 781, oraz podsumowanie w kontekście historycznym jako swego rodzaju fenomenu socjologicznego. Skalę liczebności i tempo budowy kościołów uzmysławia statystyka z czasu rządów Wojciecha Jaruzelskiego: rozpoczęto budowę 1 126 świątyń, czyli średnio: 125 gmachów rocznie; budowa nowego kościoła rozpoczynała się co 3 dni...
Jest jeszcze kwestia jakości / stylu – znajdziemy w Polsce realizacje wysokiej i dobrej, przeciętnej i kiepskiej klasy, ale też i takie, które – zdaniem internautów – zasługują na antynagrodę architektoniczną, zwaną Makabryłą. 

Po powitaniu wystąpią Tuzy = wprowadzenie w problematykę:

-- Kuba Snopek, Iza Cichońska, Karolina Popera, Fundacja Bęc Zmiana, Architektura VII dnia – pełny przewodnik po polskiej powojennej architekturze sakralnej

-- Anna Cymer, Gest polityczny czy wyraz wiary? Rozwój architektury sakralnej w świeckim państwie. Jak to było możliwe?

O CZYM I KTO? - toruńskie konkrety

A jakie są nasze kościoły? Sakro-kicz czy oryginalna estetyka? Jakie mogłyby być? 

Rozpoczniemy od wątków z czasów wcześniejszych, bo okresu… baroku. Chodzi o świątynie: pw. św. św. Piotra i Pawła (Podgórz) oraz pw. Ducha Świętego; jednak nie o architekturę, a odpowiednio: współczesną dekorację malarską w kościele poreformackim (czy sztuka now/sz/a ma prawo ingerować w zabytek?) oraz okoliczności przejęcia poniemieckiej świątyni staromiejskiej gminy ewangelickiej przez oo. jezuitów w 1945 roku. Taki to trochę chichot historii, bowiem oo. jezuici objęli kościół wzniesiony staraniem ewangelików (po usunięciu ich z kościoła Mariackiego na mocy wyroku sądowego w sprawie tumultu 1724 roku), których przedstawicieli (tj. winowajców) wcześniej, podczas tego procesu, namawiali do nawrócenia na katolicyzm w zamian za łagodniejsze potraktowanie.

godz. 11.30

-- Wojciech Sławiński, Kolegium Jagiellońskie w Toruniu, W czyje ręce? Powojenny spór o staromiejski kościół poewangelicki (poniemiecki) w Toruniu

-- Agata Rissmann, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Współczesne dekoracje ścienne w kościele franciszkanów pw. św. św. Piotra i Pawła w Toruniu 

 

-- Cezary Lisowski, Realizacje architektoniczne toruńskich redemptorystów

-- Emilia Ziółkowska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Sakro-kicz czy oryginalna estetyka? Postmodernizm w architekturze toruńskich kościołów

Dyskusja

Przerwa kawowa

W drugiej części spotkania poznamy dwie realizacje architektoniczne oo. redemptorystów, architekturę wybranych świątyń służących mieszkańcom PRL-owskich osiedli z wielkiej płyty, architektoniczne kreacje prof. Jana Tajchmana. Ciekawe będą próby podsumowania dotyczące klasy artystycznej sakralnych budowli naszego miasta.

godz. 13.00

-- Marta Kołacz, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, „Szlachetna prostota”. Architektura kościoła pw. św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza w Toruniu

-- Marcin Ceglarski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Jakub Polak, Kościoły dla mieszkańców osiedli z wielkiej płyty – analiza porównawcza szaty architektonicznej kościołów pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego i pw. Matki Bożej Królowej Polski

-- Błażej Ciarkowski, Politechnika Łódzka, Konserwacja i kreacja. Sakralne realizacje Jana Tajchmana w Toruniu

-- Przemysław Gawęda, Marcin Sajdak, Pracownia Reżyserii Architektury Archigeum, Architektura sakralna Torunia – co poszło nie tak?

   

Na finał tradycyjna prezentacja fotografii zaprzyjaźnionych z nami – i młodszym pokoleniem 😊 – Spacerowiczów (Toruńskie Spacery Fotograficzne). Finał (około) godz. 15.00.

Zastanawiamy się, jaka jest architektura?
A jakie są kościoły
w swoich społecznościach - żywe czy nie?

CZYLI:

--- szukamy info w toruniarni

--- spotykamy się w sobotę 25 XI o godz. 10.00, w Bibliotece Diecezjalnej

--- w celu nabycia książek zabieramy TORBY i środki płatnicze.
Tym razem będą WSZYSTKIE tomy „młodszego pokolenia”, bo w sprzedaży pomaga nam Aldony Mackiewicz Toruński Antykwariat Księgarski (ul. Wysoka 16), (podobnie jak podczas V Kiermaszu Książki Regionalnej; już teraz dzięx!). Tym razem karty płatnicze honorujemy!

--- w drodze powrotnej zaczynamy czytanie 😊

--- Chciałam napisać: i wymyślanie kolejnych tematów konferencji, ale te mam przygotowane, łącznie z wstępnymi propozycjami zagadnień / autorów, na trzy kolejne = na półtora roku. I dalej pomysły pączkują… (Kto to wytrzyma...? 😉)

Łączność (prawie) bezpośrednia...
Fot. Katarzyna Rubiszewska

ORGANIZATORZY:

Toruński Oddział Stowarzyszenie Historyków Sztuki 
- obchodzący w tym roku 70. urodziny 😌 (1947-2007)

Partnerzy: WBP Książnica Kopernikańska, 
Centrum Dialogu – Biblioteka Diecezjalna w Toruniu, 
Toruński Antykwariat Księgarski